Ấn Độ giữa 'nguy và cơ' quan hệ thương mại với phương Tây

Hôm qua (19.9), Đài India TV dẫn thông báo từ Bộ Ngoại giao Ấn Độ (MEA) cùng ngày cho biết các cuộc đàm phán về thỏa thuận thương mại giữa Ấn Độ và Mỹ đang mang lại kết quả tích cực và cả hai bên đã nhất trí tăng cường nỗ lực để đạt được các mục tiêu cùng có lợi.

Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen gặp Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi tại New Delhi hồi tháng 2

Căng thẳng thương mại Mỹ - Ấn hạ nhiệt?

Thông báo được đưa ra sau khi đại diện hai nước đã có cuộc đàm phán vào ngày 16.9 về vấn đề thương mại. Cụ thể, Trợ lý đại diện thương mại Mỹ Brendan Lynch đã gặp ông Rajesh Agrawal, Đặc phái viên Bộ Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ, tại New Delhi. Đây là cuộc đàm phán đầu tiên giữa hai bên kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp thuế 50% đối với hàng hóa Ấn Độ do nước này vẫn mua dầu từ Nga giúp cho Moscow duy trì nguồn lực để tiếp tục cuộc chiến ở Ukraine.

Liên quan thương mại hai bên, Reuters ngày 18.9 dẫn lời Cố vấn trưởng về kinh tế của Ấn Độ V.Anantha Nageswaran cùng ngày cho biết Mỹ có thể sớm bãi bỏ một số khoản thuế trừng phạt đối với hàng hóa Ấn Độ và cũng cắt giảm thuế đối ứng xuống 10 - 15% từ mức 25% hiện tại.

Trong một diễn biến khác, cùng ngày 16.9, Tổng thống Trump đã gọi điện cho Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi để chúc mừng sinh nhật. Chia sẻ trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump cho biết: "Vừa có một cuộc điện thoại tuyệt vời với bạn tôi, Thủ tướng Narendra Modi. Tôi chúc ông ấy một sinh nhật vui vẻ!".

Trả lời báo chí mới đây, Tổng thống Trump còn tuyên bố "không có gì phải lo lắng" cho quan hệ Mỹ - Ấn vốn "đặc biệt" và những căng thẳng chỉ là những khoảnh khắc thỉnh thoảng xảy ra. Tổng thống Trump còn khen tặng Thủ tướng Modi là một "thủ tướng vĩ đại", đồng thời luôn là bạn của ông.

Thực tế, tuy Ấn Độ cần Mỹ trong nhiều vấn đề, nhưng ngược lại Washington cũng cần tăng cường quan hệ với New Delhi. Bởi New Delhi đang là thành viên của nhiều định chế, tổ chức quan trọng mà Trung Quốc và Nga đang đóng vai trò chủ chốt như SCO hay BRICS. Vì thế, nếu duy trì quan hệ khắng khít với Ấn Độ, Mỹ có thể phần nào hạn chế sự phối hợp nổi lên của các định chế, tổ chức vừa nêu.

Lôi kéo dù bất đồng

Bên cạnh đó, theo Đài DW, Liên minh Châu Âu (EU) vừa đề xuất một chương trình nghị sự chiến lược mới với Ấn Độ nhằm nâng quan hệ song phương lên một mức cao hơn. Động thái này diễn tra sau khi EU hồi tháng 7 đã trừng phạt một nhà máy lọc dầu của Ấn Độ vì tinh chế dầu thô của Nga.

Nhưng mới đây, Ấn Độ và EU dường như đang đi đúng hướng để đáp ứng thời hạn cuối năm kết thúc các cuộc đàm phán hiệp định thương mại tự do (FTA). Các cuộc đàm phán về FTA giữa Ấn Độ và EU đã được nối lại vào năm 2022, gần một thập niên sau khi những nỗ lực ban đầu bị đình chỉ vào năm 2013. Trong 2 năm qua, đã có 13 vòng đàm phán với vòng đàm phán thứ 14 dự kiến diễn ra từ ngày 6 - 10.10 tại Brussels (Bỉ).

Đối với Ấn Độ, việc đạt được FTA giúp hàng hóa nước này có thể được miễn thuế khi xuất khẩu vào EU, nên sẽ giảm sự phụ thuộc vào thị trường Mỹ đầy biến động. Không những vậy, FTA với EU còn nâng cao tầm vóc của Ấn Độ với tư cách là đối tác châu Á chính của châu Âu. Và đối với EU, việc ký kết FTA với Ấn Độ giúp đa dạng hóa chuỗi cung ứng, đảm bảo thương mại nông nghiệp và công nghệ, tăng cường đòn bẩy địa chính trị ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.

Liên quan mối quan hệ hai bên, Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen tuyên bố: "Bây giờ là lúc để tập trung vào các đối tác đáng tin cậy và tăng gấp đôi quan hệ đối tác bắt nguồn từ lợi ích chung và được hướng dẫn bởi các giá trị chung. Với chiến lược EU - Ấn Độ mới, chúng tôi đang đưa mối quan hệ hai bên lên một tầm cao mới".

Tương tự, bà Kaja Kallas, nhà ngoại giao hàng đầu của EU, thừa nhận khối này có "những lĩnh vực bất đồng rõ ràng" liên quan việc Ấn Độ mua dầu của Nga và sự tham gia của Ấn Độ trong các cuộc tập trận Zapad do Nga dẫn đầu ở Belarus. Nhưng bà nói thêm rằng trong "thời kỳ hỗn loạn", có lẽ ám chỉ đến sự căng thẳng trong mối quan hệ của EU với Mỹ, khối này cần quan hệ đối tác với những bên như Ấn Độ. Không những vậy, bà thừa nhận: "Làm sâu sắc hơn mối quan hệ với Ấn Độ, không thực sự đẩy họ về phía Nga".